Việt Nam - Thụy Điển: Nhiều không gian phát triển thương mại

Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1969, Việt Nam và Thụy Điển đã xây dựng được nền tảng hợp tác vững chắc trên nhiều lĩnh vực; trong đó, kinh tế - thương mại luôn là điểm sáng, không ngừng được củng cố và mở rộng. 

Nhiều năm qua, quan hệ thương mại Việt Nam - Thụy Điển phát triển tương đối ổn định cả về tốc độ tăng trưởng lẫn chủng loại hàng hóa. Những mặt hàng xuất nhập khẩu Việt Nam – Thụy Điển tương xứng với lợi thế xuất khẩu và phù hợp với yêu cầu về nhập khẩu của Việt Nam. Do đó, chuyến thăm chính thức Thuỵ Điển của Thủ tướng Phạm Minh Chính kỳ vọng sẽ mở thêm nhiều cơ hội hợp tác giữa hai quốc gia.

Quan hệ bổ trợ

Theo các chuyên gia thương mại, Việt Nam và Thụy Điển có rất nhiều điểm tương đồng về mục đích phát triển đất nước, có cơ cấu kinh tế bổ trợ lẫn nhau, các mặt hàng xuất nhập khẩu không cạnh tranh với nhau. Đáng lưu ý, kể từ sau khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực, cơ hội giao thương và kết nối đã mở ra ngày càng nhiều cho doanh nghiệp hai nước.

Dẫn số liệu thống kê của Tổng Cục Hải quan Việt Nam, Bộ Công Thương cho biết: Năm 2024 kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều đạt gần 1,5 tỷ USD, tăng 14,3% so với năm 2023; trong đó, xuất khẩu đạt 1,045 tỷ USD, tăng 10,5 % và nhập khẩu đạt 427,6 triệu USD, tăng 25% so với cùng kỳ.

Cơ cấu xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Thụy Điển tương đối hài hòa, phản ánh đúng lợi thế so sánh của mỗi bên. Việt Nam xuất khẩu chủ yếu các mặt hàng truyền thống nhưng có giá trị kinh tế cao. Cụ thể như hàng dệt may, giày dép, hải sản, đồ gỗ, thủ công mỹ nghệ, điện thoại và linh kiện, máy tính và sản phẩm điện tử; trong đó, hàng điện tử - viễn thông và hàng dệt may là hai nhóm hàng chiếm tỉ trọng lớn nhất.

Năm 2024, Việt Nam xuất khẩu sang Thụy Điển 103,9 triệu USD hàng dệt may, 99,8 triệu USD máy tính, linh kiện và 68,7 triệu USD giày dép. Đáng chú ý, kim ngạch xuất khẩu điện thoại và linh kiện tuy giảm nhẹ so với năm 2023 nhưng vẫn đạt 327,9 triệu USD, chiếm hơn 30% tổng giá trị xuất khẩu sang thị trường này.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Thụy Điển nhiều loại hàng hóa có hàm lượng kỹ thuật cao như máy móc, thiết bị, dược phẩm, sản phẩm hóa chất và giấy các loại. Trong năm 2024, Việt Nam nhập khẩu tới 143,7 triệu USD máy móc, thiết bị (chiếm hơn 33% tổng nhập khẩu từ Thụy Điển) và 113,4 triệu USD dược phẩm.

Trong 4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều đạt 580,5 triệu USD, tăng 24,2% so với cùng kỳ năm 2024; trong đó, xuất khẩu đạt 403,9 triệu USD, tăng 14,2% và nhập khẩu đạt 176,5 triệu USD, tăng 55,3% so với cùng kỳ năm ngoái.

“Đây là những tín hiệu tích cực cho thấy quan hệ thương mại song phương phần nào vượt qua được khởi sắc, tuy vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức trước mặt khi các nền kinh tế phục hồi chậm, xung đột diễn biến phức tạp tại nhiều khu vực trên thế giới”, các chuyên gia thương mại chỉ rõ.

Hơn nữa, việc tăng trưởng đều ở cả hai chiều xuất và nhập khẩu là tín hiệu đáng mừng cho thấy tính bổ sung của hai nền kinh tế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời phản ánh mức độ tin cậy ngày càng cao giữa cộng đồng doanh nghiệp.

Tuy nhiên, Thụy Điển với hệ thống tiêu chuẩn rất khắt khe về an toàn thực phẩm, môi trường và truy xuất nguồn gốc, chính là "bài kiểm tra năng lực" quan trọng với hàng hóa Việt Nam khi vươn ra thị trường châu Âu. Những doanh nghiệp Việt Nam chinh phục được thị trường này cũng sẽ có nhiều thuận lợi khi tiếp cận các nước EU khác.

Nhiều không gian phát triển

Đánh giá cao việc hợp tác phát triển kinh tế, thương mại giữa hai nước Việt Nam - Thụy Điển, Bộ trưởng Hợp tác phát triển quốc tế và ngoại thương Thụy Điển Benjamin Dousa cho hay: Hiện tại, có khoảng 70 doanh nghiệp Thụy Điển đang đầu tư, hoạt động tại thị trường Việt Nam. Hy vọng rằng tới đây sẽ có nhiều hơn doanh nghiệp Thụy Điển quan tâm, mở rộng đầu tư tại thị trường Việt Nam.

Chia sẻ về xu hướng của thị trường, bà Nguyễn Thị Hoàng Thuý- Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Thuỵ Điển, kiêm nhiệm thị trường Bắc Âu cho biết, thị trường Thụy Điển đang chứng kiến sự thay đổi nhanh chóng trong xu hướng tiêu dùng, tập trung vào tính bền vững, bảo vệ môi trường và tiêu dùng có trách nhiệm. Người tiêu dùng Thụy Điển ưu tiên sản phẩm thân thiện với môi trường, ít phát thải carbon, sử dụng nguyên liệu tái chế hoặc hữu cơ. Phong trào tiêu dùng “lagom” (vừa đủ) khuyến khích lựa chọn sản phẩm có vòng đời dài, tối giản và tiết kiệm tài nguyên.

Bên cạnh đó, kinh tế tuần hoàn được thúc đẩy mạnh mẽ thông qua chính sách của EU như Kế hoạch hành động kinh tế tuần hoàn, yêu cầu bao bì và sản phẩm phải có khả năng tái sử dụng hoặc tái chế. Đến năm 2030, các sản phẩm tiêu dùng tại Thụy Điển sẽ cần đáp ứng tiêu chuẩn về vòng đời bền vững.

“Thị trường Thụy Điển với xu hướng tiêu dùng xanh, bền vững và công nghệ cao mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam” – bà Nguyễn Thị Hoàng Thuý chia sẻ. Đồng thời cho biết, đầu tiên, nhu cầu đối với nông sản hữu cơ và thực phẩm chế biến tiếp tục tăng mạnh. Các mặt hàng như cà phê, chè, hạt điều, vốn đã khẳng định được chất lượng trên thị trường EU, có tiềm năng mở rộng thị phần hơn nữa.

Đặc biệt, thủy sản chế biến như tôm, cá tra và các sản phẩm hải sản đông lạnh là lựa chọn được ưa chuộng nhờ đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và nguồn gốc xuất xứ. Việc phát triển các sản phẩm đạt chứng nhận hữu cơ hoặc thân thiện với môi trường sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam gia tăng lợi thế cạnh tranh.

Ngoài thực phẩm, dệt may và giày dép là những mặt hàng chủ lực của Việt Nam tại Thụy Điển. Các sản phẩm sử dụng nguyên liệu tái chế, hữu cơ hoặc có quy trình sản xuất bền vững được người tiêu dùng Thụy Điển đánh giá cao. Vì vậy, việc đầu tư vào cải tiến công nghệ sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và chứng nhận các tiêu chuẩn quốc tế sẽ mở ra cơ hội gia tăng thị phần cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Cùng đó, Thụy Điển còn có nhu cầu cao đối với sản phẩm thủ công mỹ nghệ và hàng hóa mang tính truyền thống, độc đáo. Các sản phẩm như đồ nội thất từ gỗ bền vững, mây tre đan, và đồ dùng trang trí nhà cửa thủ công được ưa chuộng nhờ tính thân thiện môi trường và giàu bản sắc văn hóa. Đây là cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam phát triển thị trường ngách tại Thụy Điển.

Bởi vậy, doanh nghiệp cần áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 22000, HACCP, IFS để đảm bảo an toàn thực phẩm và đáp ứng yêu cầu của Thụy Điển và EU. Bên cạnh đó, đẩy mạnh quảng bá sản phẩm mang thương hiệu Việt Nam thông qua các chương trình xúc tiến thương mại, triển lãm quốc tế và các chiến dịch truyền thông.

Hơn nữa, doanh nghiệp cũng cần chuyển đổi quy trình sản xuất theo hướng bền vững, sử dụng nguyên liệu hữu cơ và bao bì tái chế để đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh tại Thụy Điển. Đồng thời, hợp tác trực tiếp với chuỗi bán lẻ lớn: Tìm kiếm cơ hội hợp tác với các hệ thống bán lẻ lớn như ICA, Coop và Axfood để đưa sản phẩm Việt Nam trực tiếp vào kệ hàng.

“Việc tận dụng ưu đãi từ EVFTA đã tạo lợi thế lớn khi thuế quan và các rào cản thương mại được cắt giảm đáng kể. Điều này giúp các mặt hàng chủ lực của Việt Nam như dệt may, giày dép và thủy sản trở nên cạnh tranh hơn về giá và chất lượng”, bà Nguyễn Thị Hoàng Thuý nhấn mạnh.

Mới đây, doanh nghiệp Việt Nam và Thụy Điển có cơ hội gặp gỡ trực tiếp, chia sẻ kinh nghiệm và thiết lập các mối quan hệ đối tác chiến lược, từ đó mở rộng khả năng hợp tác trong các lĩnh vực công nghệ, năng lượng sạch và sáng tạo. Ngoài ra, hai bên ký kết 5 biên bản ghi nhớ (MOU) đã mở ra triển vọng cụ thể trong hợp tác cả về lĩnh vực dịch vụ và xuất nhập khẩu hàng hóa, giúp quan hệ thương mại và đầu tư giữa hai quốc gia sẽ không ngừng được mở rộng và phát triển bền vững trong thời gian tới.

Đặc biệt, Công ty Syre đã bay về Việt Nam để chuẩn bị cho kế hoạch đầu tư vào lĩnh vực tái chế vải sợi, một ngành có tiềm năng phát triển lớn trong bối cảnh toàn cầu tập trung vào phát triển bền vững. Đồng thời, MSC, hãng vận chuyển container lớn nhất thế giới, thông báo về tuyến SWAN mới kết nối trực tiếp Gothenburg và Vũng Tàu tạo ra cơ hội lớn cho thương mại và logistics giữa hai quốc gia. Những cam kết này không chỉ làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển trong tương lai.

Theo bà Nguyễn Thị Hoàng Thuý, nhằm tăng cường hợp tác và thúc đẩy xuất khẩu giữa Việt Nam và Thụy Điển, Thương vụ sẽ phối hợp với Business Sweden và Tập đoàn Tài chính ARC, hai đối tác vừa ký kết MOU, tổ chức đoàn doanh nghiệp Bắc Âu tham dự Hội chợ Quốc tế Nguồn hàng Việt Nam 2025, từ ngày 4-6/9/2025.

Đây sẽ là cơ hội quan trọng để các doanh nghiệp Việt Nam giới thiệu sản phẩm và kết nối trực tiếp với các nhà phân phối quốc tế, mở rộng thị trường xuất khẩu. Đồng thời, Thương vụ sẽ cùng với Cảng Gothenburg xây dựng một kế hoạch chi tiết nhằm kết nối cảng với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở cả Việt Nam và Thụy Điển, không chỉ tập trung vào việc phát triển chuỗi cung ứng mà còn giúp các doanh nghiệp hai nước tiếp cận sâu hơn với thị trường của nhau.