(TT&VH) - Nói đến nhà văn Nguyễn Quang Sáng trong SGK, hẳn nhiên nhiều thế hệ học trò biết đến Chiếc lược ngà, Quán rượu người câm… Những tác phẩm đó viết trong chiến tranh về thân phận con người trong bom đạn, loạn lạc. Nhưng Bài văn bị điểm không của Nguyễn Quang Sáng trong SGK Tiếng Việt lớp 4 tập 1 thì lại khác.
Bài học về lòng trung thực
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng kể, Bài văn bị điểm không ông viết khoảng năm 1985: “Nếu nhớ không lầm, tôi viết tác phẩm này khi thằng Dũng (đạo diễn Nguyễn Quang Dũng con ông - PV) vào lớp 1”.Bài văn bị điểm không được Nguyễn Quang Sáng viết theo đơn đặt hàng của nhà văn “chuyên đi bộ” Hoài Anh. Lúc đó, nhà văn Hoài Anh đang “chạy show” lo tổ chức bài vở ở một tờ tạp chí dành cho thiếu nhi. Ông Hoài Anh đã đặt hàng ông Nguyễn Quang Sáng viết cái gì đó giúp mình. Hỏi ông Sáng tờ tạp chí nào, ông bảo không nhớ. Hỏi ông Hoài Anh, ông bảo cũng quên rồi.
Hai ông nhà văn thuộc hàng lão làng của văn giới Việt Nam đều không nhớ Bài văn bị điểm không in lúc nào, ở đâu… nhưng SGK Tiếng Việt lớp 4 tập 1 thì nhớ. Chỉ có điều, nhà văn Nguyễn Quang Sáng không biết tác phẩm này vào SGK khi nào?!
Ông Sáng nói: “In trong SGK khi nào làm sao tui biết, vì NXB có thông báo cho biết hay gửi nhuận bút gì đâu”.
Đây là một tác phẩm ngắn gọn nhưng hàm chứa nhiều ý nghĩa giáo dục của Nguyễn Quang Sáng, xin trích nguyên văn: “- Ba đã bao giờ thấy một bài văn bị điểm không chưa, ba? Tôi ngạc nhiên: - Đề bài khó lắm sao? - Không. Cô chỉ yêu cầu “Tả bố em đang đọc báo”. Có đứa bạn con bảo ba nó không đọc báo, nhưng rồi nó bịa ra, cũng được 6 điểm. Tôi thở dài: - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào? - Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho cô. Hôm trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi: “Sao trò không chịu làm bài?”. Nó cứ làm thinh. Mãi sau nó mới bảo: “Thưa cô, con không có ba”. Nghe nó nói, cô con sững người. Té ra ba nó hy sinh từ khi nó mới sanh. Cô mới nhận lớp nên không biết, ba ạ. Cả lớp con ai cũng thấy buồn. Lúc ra về, có đứa hỏi: “Sao mày không tả ba của đứa khác?”. Nó chỉ cúi đầu, hai giọt nước mắt chảy dài xuống má”.
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng kết thúc câu chuyện: “Chuyện về cậu học trò có bài văn bị điểm không đã để lại trong tôi một nỗi đau, nhưng cũng để lại một bài học về lòng trung thực”.
Bài văn bị điểm không thể hiện xuyên suốt quan điểm sáng tác của nhà văn Nguyễn Quang Sáng: “Cái gì biết mình viết mới hay, không biết mà bịa chuyện thì trật lất”. Chẳng thể mà, văn giới lâu nay vẫn gọi Nguyễn Quang Sáng là nhà văn kể chuyện mộc mạc. Chính nhờ những câu chuyện mắt thấy, tai nghe của mình, đã làm nên một thương hiệu Nguyễn Quang Sáng không lẫn với bất kỳ ai. Trong Bài văn bị điểm không, ngoài ý nghĩa về lòng trung thực của con người, ông Sáng còn mong muốn cách dạy văn trong nhà trường cũng cần trung thực với thực tế. Nghĩa là tùy lứa tuổi học sinh, dựa vào thực tế hiểu biết của các em mà có cách dạy phù hợp. Chứ lâu nay, đề văn ra một nẻo trong khi học sinh lại hiểu biết một đằng thì càng “bắt” các em học, các em càng chán, ngán và sợ môn văn. Thậm chí, bắt các em nghĩ và cảm về một vấn đề xa lạ với mình, để rồi phải làm bài không như hiểu biết của các em, từ đó vô tình chúng ta “dạy” các em “nói láo”.
Trẻ con “trực quan sinh động” lắm!
Bài văn bị điểm không không biết có ảnh hưởng gì đến các cây bút thế hệ 7X, 8X lúc mới tập tành viết văn hay không? Chỉ biết rằng cấu trúc câu chuyện của Bài văn bị điểm không trở thành một môtip trong nhiều sáng tác của các cây bút trẻ in rải rác trên sách báo dành cho tuổi học trò. Chẳng hạn như truyện thuở ban đầu của một cây bút 7X mà người viết bài này được đọc. Xin tóm lượt: “Cô giáo hỏi cả lớp “hai bàn tay có mấy ngón”. Cả lớp đều bảo 10 ngón. Riêng một cậu học trò cứ khăng khăng là 11 ngón. Khi cậu học trò giơ hai bàn tay của mình lên thì cô giáo ngỡ ngàng vì em có 11 ngón thật”. Đem kể chuyện này cho nhà văn Nguyễn Quang Sáng nghe, ông trầm ngâm rồi nói: “Trẻ em nó trực quan sinh động lắm, không có lý thuyết hay công thức gì ráo. Rõ ràng 2 bàn tay nó có 11 ngón, cũng như đứa trẻ trong Bài văn bị điểm không không có ba… thì các em phải nói và hành động như vậy. Chỉ có người lớn chúng ta mới giáo điều”.
Với Bài văn bị điểm không, nhà văn Nguyễn Quang Sáng có thêm một độc giả đặc biệt, đó là ông Nguyễn Tiến Toàn - Giám đốc doanh nghiệp xe lăn Kiến Tường. Ông Toàn là bạn nhậu thân thiết với Nguyễn Quang Sáng, trong vô số tác phẩm của ông Sáng, ông Toàn thuộc nằm lòng Bài văn bị điểm không. Hỏi ông Nguyễn Tiến Toàn sao thuộc lòng tác phẩm dành cho thiếu nhi này, ông khẳng khái: “Tôi làm kinh doanh, mà kinh doanh lâu nay vẫn bị mang tiếng là buôn gian bán lận, miệng lưỡi nhà buôn… Tôi không thích người ta suy nghĩ như thế về nghề của mình. Nghề chúng tôi đâu phải ai cũng chăm chú kiếm lợi cho mình, chúng tôi có rất nhiều người trung thực chứ. Chẳng hạn như thà không đầu tư làm việc đó còn hơn làm mà chỉ có lợi cho mình, còn cộng đồng thì bất lợi. Tôi học được sự trung thực này qua Bài văn bị điểm không của anh Sáng”.
Tại Nghị quyết số 116/NQ-CP ngày 4/5/2025, Chính phủ cơ bản thống nhất nội dung dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật do Bộ Tư pháp trình.
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình, Phó Trưởng Ban chỉ đạo về tổng kết thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW của Chính phủ ký văn bản số 48/CV-BCĐTKNQ18 về việc đẩy mạnh phân quyền, phân cấp theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV sẽ khai mạc vào ngày mai - 5/5/2025. Trọng tâm của Kỳ họp là sửa đổi, bổ sung Hiến pháp và các luật phục vụ cho việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Chiều 4/5, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chủ trì cuộc họp với các bộ, ngành và tỉnh Kiên Giang về các dự án phục vụ tổ chức Hội nghị APEC 2027 tại thành phố Phú Quốc.
Những tưởng Hà Nội FC có thể gây khó khăn cho Nam Định, tuy nhiên trận đấu ở SVĐ Hàng Đẫy vào tối 4/5 lại là lời khẳng định cho sức mạnh của đội bóng thành nam, khi họ ghi 3 bàn trong 45 phút đầu tiên.
Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV sắp khai mạc giữa lúc đất nước tràn đầy khí thế kỷ niệm 50 năm thống nhất, mang theo niềm kỳ vọng lớn lao về những đột phá thể chế cho kỷ nguyên mới.
Real Madrid đã giành chiến thắng nghẹt thở 3-2 trước Celta Vigo tại Santiago Bernabeu, qua đó tiếp tục nuôi hy vọng bám đuổi Barcelona trong cuộc đua vô địch LaLiga 2024/25.
Chiều 4/5, lãnh đạo Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) cho biết, hệ thống KRX hoạt động ổn định sau kiểm thử và sẵn sàng vận hành chính thức trong ngày 5/5.
Hai trận đấu cùng giờ của vòng 21 V-League là Thanh Hóa vs TP HCM, Bình Định vs HAGL đã diễn ra với kịch bản hết sức hấp dẫn và thẻ đỏ chính là bước ngoặt của hai trận đấu này.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 4/5 thông báo Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (Xi Jinping) sẽ có chuyến thăm cấp nhà nước tới Nga từ ngày 7-10/5, tham dự lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh vệ quốc vĩ đại theo lời mời của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Trong 5 ngày nghỉ Lễ 30/4 - 1/5 (từ ngày 30/4 đến 4/5/2025), ngành du lịch ước phục vụ khoảng 10,5 triệu lượt khách, tăng 31,2% so với cùng kỳ năm 2024. Công suất phòng trung bình tại các cơ sở lưu trú du lịch đạt khoảng 70% trên phạm vi toàn quốc; trong những ngày đầu kỳ nghỉ lễ đạt trên 80%.
Trong ngày 4/5, nhiều người dân từ các địa phương đã quay lại TP. Hồ Chí Minh để sẵn sàng cho tuần học tập, làm việc mới sau kỳ nghỉ Lễ 30/4 và 1/5. Các cửa ngõ của TP. Hồ Chí Minh khá thông thoáng trong chiều cùng ngày.
Ngày 4/5, trong chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam, Tổng thống nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa dân chủ Sri Lanka Anura Kumara Disanayaka tới thăm chùa Bái Đính (xã Gia Sinh, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình).
XSVT 5/5: Xổ số Vũng Tàu được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Vũng Tàu, quay thưởng vào lúc 16h10 thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSBT 5/5: Xổ số Bến Tre được phát hành bởi công ty xổ số kiến thiết Bến Tre, quay thưởng vào lúc 16h10 ngày thứ Ba hàng tuần. Kết quả XSMN hôm nay cập nhật nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSBL 5/5: Xổ số Bạc Liêu được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Bạc Liêu, quay thưởng vào lúc 16h10 phút ngày thứ Ba hàng tuần. Trực tiếp kết quả XSMN nhanh nhất trên Thethaovanhoa.vn.