Mối liên hệ Việt - Pháp trong bóng đá: Từ Albert Polge, Guy Văn Sâm đến Cao Pendant Quang Vinh

Cách đây hơn 90 năm, Albert Polge là cầu thủ gốc Việt đầu tiên khoác áo đội tuyển Pháp. Mới đây, Cao Pendant Quang Vinh chính thức được triệu tập vào đội tuyển Việt Nam. Và trong tương lai gần có thể là Kevin Phạm Ba và Adou Legley Minh...

Những cầu thủ gốc Việt trong đội hình tuyển Pháp

Albert Polge được xem là người gốc Việt đầu tiên thi đấu tại Giải vô địch Pháp và khoác áo đội tuyển Pháp. Ông sinh ngày 29/11/1909 ở Hòn Gai, là con của một bà mẹ Việt (quê Hà Đông), và một ông bố Pháp và có tên hồi nhỏ là Kinh. Năm 10 tuổi, Polge theo cha sang Nimes (Pháp), và sau đó tốt nghiệp Cao đẳng Kỹ nghệ tại Aix-en-Provence với tấm bằng kỹ sư. 

Năm 19 tuổi, ông được SC Nimes mời thử việc và ký hợp đồng chuyên nghiệp. Sau đó, Polge lên đội một thi đấu ở Ligue 1 từ năm 1932 đến năm 1934. Năm 1933, Polge được triệu tập vào Đội tuyển quốc gia Pháp và thi đấu 3 trận giao hữu với xứ Wales, Bỉ và Tiệp Khắc. Ông không ghi được bàn nào nhưng có 1 đường kiến tạo trong trận hoà 1-1 với xứ Wales. Năm 1934, Albert Polge chuyển qua AS Saint-Étienne. Theo thống kê còn được lưu trữ, ông ra sân 56 trận và ghi 18 bàn trong 2 mùa thi đấu tại đây.

Polge dĩ nhiên không quên nơi chôn rau cắt rốn của mình. Năm 1937, ông từng thổ lộ với tờ Công luận rằng "Tôi là người Việt Nam, tôi vẫn ước mong được trở qua thăm những chỗ hồi nhỏ kỷ niệm của tôi, và nếu có một ê-kíp đá banh nào ở Pháp qua Đông Dương, tôi sẽ chẳng để lỡ cơ hội đi cho biết trình độ banh tròn ở Á Đông."

Sau Polge là một ngôi sao có tiếng khác mang trong mình dòng máu Việt cũng được lên tuyển Pháp: Guy Văn Sâm. Sinh năm 1935, với cha là người Việt và mẹ là người Lebanon, Văn Sâm chỉ cao 1m72, nặng 69kg, nhưng sở hữu kỹ thuật điêu luyện và thi đấu ở vị trí tiền vệ công cho CLB nhà nghề Stade Olympique de Montpellier. Dù chơi ở tuyến giữa, Văn Sâm là cây săn bàn chủ lực, ghi tới 25 bàn chỉ sau hai mùa giải và trở thành vua phá lưới của giải đấu.

Năm 1960, Văn Sâm được triệu tập vào đội tuyển Pháp dự vòng loại World Cup 1962, trở thành cầu thủ đầu tiên của Montpellier trong 15 năm được vinh dự này. Báo chí Pháp dành nhiều lời ngợi ca như "Đại hội Văn Sâm ở Montpellier" hay "Văn Sâm tinh tế làm kinh ngạc các cầu thủ C.A.P". Tại Việt Nam, truyền thông Sài Gòn thời bấy giờ đã rầm rộ đưa tin với các tiêu đề như "Một tài hoa đất Việt xuất hiện ở Trời Tây" hay "Tài nghệ cầu thủ Việt Nam được chọn vào đội tuyển Pháp như thế nào?", thể hiện niềm tự hào dân tộc về một người con gốc Việt tỏa sáng trên đất Pháp. Hành trình ấy là minh chứng sớm nhất cho tiềm năng của cầu thủ Việt kiều trong việc góp phần vào sự phát triển của bóng đá quốc tế.

Với những CĐV ở độ tuổi 8X, 9X, hẳn nhiều người còn nhớ về trường hợp của Yohan Cabaye, cầu thủ khuấy đảo Ngoại hạng Anh trong màu áo Newcastle, Crystal Palace, và từng có 48 lần khoác áo đội tuyển Pháp trong giai đoạn 2010-16. Anh có bà ngoại là người Việt Nam. 

Sau Cao Pendant Quang Vinh là Kevin Phạm Ba và Adou Minh?

Sinh năm 1997, mang hai dòng máu Việt - Pháp, Quang Vinh trưởng thành tại lò đào tạo danh giá Sochaux, từng khoác áo đội U16 và U18 Pháp, thi đấu tại Ligue 2 (Sochaux, Quevilly-Rouen) và MLS (New York Red Bulls). Sau khi gia nhập CLB Công an Hà Nội (CAHN) vào tháng 8/2024 và hoàn tất thủ tục nhập tịch vào tháng 3/2025, anh nhanh chóng gây ấn tượng với 28/29 trận ra sân tại V-League, ghi bàn và thể hiện khả năng lên công về thủ toàn diện. Việc được HLV Kim Sang Sik triệu tập vào đội tuyển Việt Nam là bước ngoặt, không chỉ với cá nhân Quang Vinh mà còn với chiến lược tận dụng nguồn lực Việt kiều của Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF).

Sự xuất hiện của Quang Vinh mang lại nhiều kỳ vọng cho đội tuyển. Với kỹ năng rê bóng, chuyền bóng và tư duy chơi bóng chuẩn châu Âu, anh hứa hẹn sẽ củng cố hàng thủ, đặc biệt ở vị trí hậu vệ trái. Khả năng giao tiếp tiếng Việt và sự hòa nhập văn hóa, thể hiện qua chia sẻ về niềm tự hào khi khoác áo đội tuyển, càng làm tăng giá trị của anh. Sự kiện này đánh dấu bước tiến trong việc thu hút tài năng gốc Việt từ Pháp, mở ra cơ hội để đội tuyển Việt Nam nâng cao chất lượng và cạnh tranh ở đấu trường châu Á.

Trong tương lai gần, đội tuyển Việt Nam có thể còn có thêm những cầu thủ Việt kiều gốc Pháp nữa. Đáng chú ý nhất là Kevin Phạm Ba và Adou Legley Minh, những cầu thủ đang để lại dấu ấn tại V-League. 

Kevin Phạm Ba, sinh năm 1994, từng thi đấu ở các giải hạng Nhì, Ba và Tư của Pháp (Troyes, Le Pontet, Marignane, Martigues, Frejus Saint Raphael). Hiện tại, anh đang khoác áo Thép Xanh Nam Định và ghi dấu ấn với bàn thắng quan trọng vào lưới Hà Nội FC tại V-League 2024/25. Kevin đang hoàn thiện thủ tục nhập tịch, dự kiến hoàn tất vào đầu năm 2026, và được xem là ứng cử viên tiềm năng cho đội tuyển Việt Nam. Với tốc độ, kỹ thuật và tư duy tấn công, anh hứa hẹn sẽ là sự bổ sung chất lượng cho hành lang cánh phải.

Trong khi đó, Adou Minh trẻ hơn 3 tuổi và đang chơi cho Hồng Lĩnh Hà Tĩnh. Anh góp phần giúp đội bóng này trở thành một trong hai đội có hàng thủ tốt nhất V-League 2024/25 (chỉ 14 bàn thua). Adou Minh cũng đang trong quá trình nhập tịch, dự kiến hoàn tất vào năm 2026. Với thể lực vượt trội, khả năng tranh chấp và đọc tình huống, anh được đánh giá là "ngoại binh thực thụ" và có tiềm năng trở thành trụ cột hàng thủ đội tuyển trong tương lai.

Quang Hải và bài học ở Pau FC

Hành trình của Nguyễn Quang Hải tại Pau FC (Ligue 2, Pháp) trong mùa giải 2022/2023 là một cột mốc lịch sử của bóng đá Việt Nam. Là cầu thủ Việt Nam đầu tiên thi đấu tại giải hạng Nhì Pháp, Quang Hải ra sân 12 trận, ghi 1 bàn thắng.

Dù gặp khó khăn vì rào cản ngôn ngữ, thể lực và sự cạnh tranh khốc liệt, anh đã mở ra cánh cửa cho các cầu thủ Việt Nam xuất ngoại, đặc biệt hướng đến thị trường châu Âu. Sự trở lại V-League của Quang Hải và pha phối hợp ghi bàn với Cao Pendant Quang Vinh trong trận chung kết cúp các CLB Đông Nam Á 2024/25 là minh chứng cho sự kết nối giữa cầu thủ trong nước và Việt kiều.

Hành trình của Quang Hải mang lại nhiều bài học quý giá. Để thành công ở môi trường bóng đá châu Âu, các cầu thủ Việt Nam cần cải thiện thể lực, tư duy chiến thuật và khả năng thích nghi. Việc học ngoại ngữ và tiếp cận văn hóa bóng đá quốc tế cũng là yếu tố then chốt.